قوانین شهرداری

برای مشاهده قوانین شهرداری ادامه مطلب را کلیک کنید

ماده 55 قانون شهرداری

 وظایف شهرداری به شرح ذیل است:

1.    ایجاد خیابانها و کوچه‌ها و میدانها و باغهای عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود قوانین موضوعه.

2.    تنظیف و نگاهداری و تسطیح معابر و انهار عمومی و مجاری آبها و فاضلاب ‌و تنقیه ‌قنوات ‌مربوط ‌به‌ شهر و تأمین آب و روشنایی به وسائل ممکنه.

تبصره 1-(اصلاحی 27/11/1345) سد معابر عمومی و اشغال پیاده روها و استفاده غیر مجاز آنها و میدانها و پارکها و باغ های عمومی برای کسب و یا سکنی و یا هر عنوان دیگری ممنوع است و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری و در رفع موانع موجود و آزاد نمودن معابر و اماکن مذکور فوق وسیله مأمورین خود رأساً اقدام کند. در مورد دکه های منصوب قبل از تصویب این قانون، شهرداری مکلف است نسبت به برداشتن آنها اقدام وچنانچه صاحبان این قبیل دکه ها ادعای خسارتی داشته باشند با نظر کمیسیون مقرر در ماده77 نسبت به جبران خسارت آنها اقدام کند ولی کسانی که بعدازتصویب‌این‌قانون‌اقدام‌به‌نصب دکه‌هائی در معابر عمومی کنند شهرداری موظف است رأساً و بوسیله مأمورین خود در برداشتن این قبیل دکه ها و رفع سد معبر اقدام کند و اشخاص مزبور حق ادعای هیچگونه خسارتی نخواهند داشت.

تبصره2-(اصلاحی27/11/1345) احداث تأسیسات تولید و توزیع برق و تعیین نرخ آن در شهرها تا موقعی که وزارت آب و برق نیروی آنرا تأمین‌نکرده‌است‌باموافقت‌قبلی وزارت‌آب‌وبرق به عهده شهرداری است.

تهیه آب مشروب شهرها و تأمین وسائل توزیع و وضع مقررات مربوط به آن و همچنین تعیین نرخ آب در شهرها به استثنای مواردی که سازمانهای

تابعه وزارت آب و برق عهده دار آن هستند با تصویب انجمن شهر به عهده شهرداری خواهد بود. این قبیل شهرداریها می تواند با تصویب انجمن شهر تأیید وزارت کشور تهیه آب مشروب و توزیع آنرا به مؤسساتی که طبق اصول بهداشتی عمل نمایند واگذار کنند.

تبصره 3-(مصوب27/11/1345) مؤسسات خیریه که تأمین آب شهرها را قبل از تصویب این قانون به عهده داشته اند و عملیات آنها مورد تأیید شهرداری‌محل‌ووزارت کشور باشد، می توانند کماکان بکار خود ادامه دهند.

تبصره4-(الحاقی17/5/1352)شهرداری مکلف است محل‌های مخصوصی برای تخلیه زباله و نخاله و فضولات ساختمانی و مواد رسوبی فاضلابها ونظایر آنها تعیین و ضمن انتشار آگهی به اطلاع عموم برساند محلهای تخلیه زباله باید خارج از محدوده شهر تعیین شود و محل تأسیس کارخانجات تبدیل زباله به کود به تشخیص شهرداری خواهد بود.

رانندگان وسایل نقلیه اعم از کندرو و یا موتوری مکلفند آنها را فقط در محل های تعیین شده از طرف شهرداری خالی نمایند.

مجازات متخلفین طبق ماده 276قانون کیفر عمومی تعیین میشود[1][1][1]. در صورت تخلف مراتب هربار در گواهینامه رانندگی متخلف قید و اگر ظرف یکسال سه بار مرتکب همان تخلف شود بار سوم به حداکثر مجازات خلافی محکوم و گواهینامه او برای یکسال ضبط می شود و در همان‌مدت از رانندگی ممنوع خواهد بود. به تخلفات مزبور در دادگاه بخش رسیدگی خواهد شد.[2][2][2] 

3- مراقبت و اهتمام کامل در نصب برگه قیمت بر روی اجناس و اجرای تصمیمات انجمن نسبت به ارزانی و فراوانی خواروبار و مواد مورد احتیاج عمومی و جلوگیری از فروش اجناس فاسد و معدوم نمودن آنها.

4- مراقبت در امور بهداشت ساکنین شهر و تشریک مساعی با مؤسسات وزارت بهداری در آبله کوبی و تلقیح واکسن و غیره برای جلوگیری از امراض ساریه.

5-جلوگیری‌ازگدائی‌وواداشتن گدایان بکار و توسعه آموزش عمومی و غیره.

6- (اصلاحی27/11/1345) اجرای تبصره یک ماده 8 قانون تعلیمات اجباری[3][3][3] وتأسیس مؤسسات فرهنگی و بهداشتی و تعاونی مانند بنگاه حمایت مادران و نوانخانه و پرورشگاه و درمانگاه و بیمارستان و شیرخوارگاه و تیمارستان و کتابخانه و کلاسهای مبارزه با بی سوادی و کودکستان و باغ کودکان و امثال آن در حدود اعتبارات‌مصوب‌وهمچنین کمک به این قبیل مؤسسات و مساعدت مالی به انجمن تربیت بدنی و پیش آهنگی و کمک به انجمن های خانه ومدرسه و اردوی کار.

شهرداری در این قبیل موارد و همچنین در مورد موزه ها و خانه های فرهنگی و زندان با تصویب انجمن شهر از اراضی و ابنیه متعلق بخود با حفظ مالکیت به رایگان و یا با شرایط معین بمنظور ساختمان و استفاده به اختیار مؤسسات مربوط خواهد گذاشت.

تبصره1-(الحاقی 27/11/1345)تبصره‌ماده5 قانون‌نظارت ‌درمصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداریها مصوب28/3/34 به قوت خود باقی است.

تبصره2- (الحاقی27/11/1345) تبصره 59 قانون بودجه سال1339کل کشور به قوت خود باقی است.

7-حفظ و اداره کردن دارایی منقول و غیرمنقول  شهرداری و اقامه دعوی بر اشخاص و دفاع از دعاوی اشخاص علیه شهرداری.

8- برآورد و تنظیم بودجه و متمم بودجه و اصلاح بودجه و تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی و اجرای آن پس از تصویب انجمن شهر یک نسخه از بودجه مصوب و برنامه ساختمانی بوسیله فرماندار یا بخشدار به وزارت کشور ارسال می شود.

9- (اصلاحی27/11/1345) انجام معاملات شهرداری اعم از خرید و فروش اموال منقول و غیرمنقول و مقاطعه و اجاره و استیجاره پس از تصویب انجمن شهر با رعایت صلاح و صرفه و مقررات آئین نامه مالی شهرداریها پیش بینی شده در این قانون.

10- اهدا و قبول اعانات و هدایا بنام شهر با تصویب انجمن.

اعانات پرداختی به شهرداری یا مؤسسات خیریه از طرف وزارت دارائی جزء هزینه قابل قبول اعانه دهندگان پذیرفته می شود و اعانه دهنده نسبت به مبلغ اعانه ای که داده است از مالیات بردرآمد معاف میباشد.

11- نظارت و مراقبت در صحت اوزان و مقیاس ها.[4][4][4]

12- تهیه آمار مربوط به امور شهر و موالید و متوفیات.

                   13- ایجاد غسالخانه و گورستان و تهیه وسائل حمل اموات و مراقبت در انتظام امور آنها.

14-(اصلاحی27/11/1345) اتخاذ تدابیر مؤثر و اقدام لازم برای حفظ شهر از خطر سیل و حریق و همچنین رفع خطر از بناها و دیوارهای شکسته و خطرناک واقع در معابر عمومی و کوچه ها و اماکن عمومی و دالانهای عمومی و خصوصی و پرکردن و پوشاندن چاه ها و چاله های واقع در معابر و جلوگیری از گذاشتن هر نوع اشیاء در بالکن‌ها و ایوان های مشرف و مجاور به معابر عمومی که افتادن آنها موجب خطر برای عابرین است و جلوگیری از ناودان‌ها و دودکش‌های ساختمان‌ها که باعث زحمت و خسارت ساکنین شهرها باشد.

تبصره-(الحاقی27/11/1345) در کلیه موارد مربوط به رفع خطر از بناها و غیره و رفع مزاحمت های مندرج در ماده فوق ، شهرداری پس از کسب نظر مأمور فنی خود به مالکین یا صاحبان اماکن یا صاحبان ادوات منصوب ابلاغ مهلت دار متناسبی صادر می نماید و اگر دستور شهرداری در مهلت معیین بموقع اجرا گذاشته نشود شهرداری رأساً با مراقبت مأمورین خود اقدام به رفع خطر یا مزاحمت خواهد نمود و هزینه مصروف را باضافه صدی پانزده خسارت از طرف دریافت خواهد کرد.

مقررات ‌فوق ‌شامل‌کلیه اماکن عمومی مانند سینماها،گرمابه‌ها، مهمانخانه‌ها،دکاکین،قهوه‌خانه‌ها،کافه‌رستوران ها، پاساژها و امثال آن که محل رفت و آمد مراجعه عمومی است نیز می باشد. جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و اعلام اینگونه بیماری ها به وزارت بهداری و دامپزشکی و شهرداری های مجاور هنگام بروز آنها و دور نگاهداشتن یبماران مبتلا به امراض ساریه و معالجه و دفع حیواناتی که مبتلا به امراض ساریه بوده و یا در شهر بلا صاحب و مضر هستند.

16- تهیه مقررات صنفی و پیشنهاد آن به انجمن شهر و مراقبت در امور صحی اصناف و پیشه وران.

17- پیشنهاد اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعیین قیمت عادله اراضی و ابنیه متعلق به اشخاص که مورد احتیاج شهر باشد بر طبق قانون توسعه معبر و تأمین محل پرداخت آن و ایجاد و توسعه معابر و خیابان ها و میدان ها و باغ های عمومی و تهیه اراضی مورد احتیاج برای لوله کشی و فاضلاب اعم از داخل یا خارج شهر و همچنین تهیه اراضی لازم برای ساختمان مخزن و نصب دستگاه تصفیه و آبگیری و متعلقات آنها بر طبق قانون توسعه معابر.

18- تهیه و تعیین میدان های عمومی برای خرید و فروش ارزاق و توقف وسائط نقلیه و غیره.

19- تهیه و تدوین آئین نامه برای فراوانی و مرغوبیت و حسن اداره فروش گوشت ونان شهر و اجرای آن پس از تصویب انجمن شهر.

20-(اصلاحی27/11/1345)جلوگیری از ایجاد و تأسیس کلیه اماکن که به نحوی از انحاء موجب بروز مزاحمت برای ساکنین یا مخالف اصول بهداشت در شهرهاست، شهرداری مکلف است از تأسیس‌کارخانه ها ،کارگاهها،گاراژهای عمومی و تعمیرگاه ها و دکان ها و همچنین مراکزی که مواد محترقه می سازند و اصطبل چارپایان‌ومراکزدامداری‌و بطورکلی تمام مشاغل و کسب هایی‌که ایجادمزاحمت‌و سروصدا‌کنند یا تولید دود و یا عفونت و یا تجمع حشرات و جانوران نمایند جلوگیری کند و در تخریب کوره های آجرو گچ و آهک پزی و خزینه گرمابه های عمومی که مخالف بهداشت است اقدام نماید و با نظارت و مراقبت در وضع دودکش های اماکن و کارخانه ها و وسائط نقلیه که کار کردن آنها دود تولید می کند از آلوده شدن هوای شهر جلوگیری نماید و هرگاه تأسیسات مذکور فوق قبل از تصویب این قانون بوجود آمده باشد آنها را تعطیل کند و اگر لازم شود آنها را به خارج از شهر انتقال دهد.

تبصره-(الحاقی 27/11/1345) شهرداری در مورد تعطیل و تخریب و انتقال به خارج از شهر مکلف است مراتب را ضمن دادن مهلت مناسبی به صاحبان آنها ابلاغ نماید و اگر صاحب ملک به نظر شهرداری معترض باشد باید ظرف ده روز اعتراض خود را به کمیسیونی مرکب از سه نفر که از طرف انجمن شهر انتخاب خواهند شد تسلیم کند. رأی کمیسیون قطعی و لازم الاجرا است.

هرگاه رأی کمیسیون مبنی بر تأیید نظر شهرداری باشد و یا صاحب ملک در موقع اعتراض نکرده و یا در مهلت مقرر شخصاً اقدام نکند شهرداری بوسیله مأمورین خود رأساً اقدام خواهد نمود.

21- احداث بناها و ساختمان‌های مورد نیاز محل از قبیل رختشویخانه و مستراح و حمام عمومی و کشتارگاه و میدان ها و باغ کودکان و ورزشگاه مطابق اصول صحی و فنی و اتخاذ تدابیر لازم برای ساختمان خانه های ارزان قیمت برای اشخاص بی بضاعت ساکن شهر.

22- تشریک مساعی با فرهنگ در حفظ ابنیه و آثار باستانی شهر و ساختمان‌های عمومی و مساجد و غیره.

23 - اهتمام در مراعات شرایط بهداشت در کارخانه ها و مراقبت در پاکیزگی گرمابه ها و نگاهداری اطفال بی بضاعت و سرراهی.

24- صدور پروانه برای کلیه ساختمان هایی که در شهر می شود.

تبصره-(مصوب17/5/1352) شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکلف است طبق ضوابط نقشه مذکور در پروانه های ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند. در صورتی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیر تجاری، محل کسب یا پیشه و یا تجارت دائر شود شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره 1 ماده100 این قانون مطرح می نماید و کمیسیون در صورت احراز تخلف مالک یا مستأجر با تعیین مهلت مناسب که نباید از دو ماه تجاوز نماید در مورد تعطیل محل کسب یا پیشه یا تجارت ظرف مدت یکماه اتخاذ تصمیم می کند.

این تصمیم بوسیله مأمورین شهرداری اجراء می شود و کسی که عالماً از محل مزبور پس از تعطیل برای کسب و پیشه و یا تجارت استفاده کند به حبس جنحه ای از شش ماه تا دو سال و جزای نقدی از پنج هزار و یک ریال‌تا ده‌هزارریال‌محکوم‌خواهدشدو محل کسب نیز مجدداً تعطیل می‌شود.

دائر کردن دفتر وکالت و مطب و دفتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتر روزنامه و مجله و دفتر مهندسی وسیله مالک از نظر این قانون استفاده تجاری محسوب نمی شود.

25- (اصلاحی27/11/1345) ساختن‌خیابان‌هاوآسفالت کردن سواره‌روها و پیاده‌روهای ‌معابر و کوچه های عمومی و انهار و جدول های طرفین از سنگ آسفالت و امثال آن به هزینه شهرداری آن محل.

تبصره- طبق ماده113حذف شده.

26- پیشنهاد برقراری یا الغاء عوارض شهری و همچنین تغییر نوع و میزان‌عوارض‌اعم از کالاهای وارداتی وصادراتی کشور و محصولات داخلی و غیره و ارسال یک نسخه از تصویب نامه برای اطلاع وزارت کشور.

تبصره1- بمنظور تشویق صادرات کشور نسبت به کالاهای صادراتی بیشتر از یک درصد قیمت کالا نباید وضع عوارض شود.

تبصره2- کالاهای عبوری از شهرها که برای مقصد معینی حمل می شود از پرداخت هرگونه عوارض به شهرداری های عرض راه معاف می باشد.

تبصره3- ماده اول قانون مصوبه بهمن ماه 33 راجع به تشویق صادرات و تولید از تاریخ این قانون طبق تبصره1 این بند تصحیح می شود.

تبصره4- آئین نامه های گریز از پرداخت عوارض شهرداری و استنکاف از آن با موافقت وزارتین کشور و دادگستری تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجرا گذاشته می شود.

27-(الحاقی27/11/1345) وضع مقررات خاصی برای نامگذاری معابر و نصب لوحه نام آنها و شماره گذاری اماکن و نصب تابلوی الصاق اعلانات و برداشتن و محو کردن آگهی ها از محل های غیر مجاز و هرگونه اقداماتی که در حفظ نظافت و زیبایی شهر مؤثر باشند.

28-(الحاقی 17/11/1345) صدور پروانه کسب برای اصناف و پیشه وران.

کلیه اصناف و پیشه وران مکلفند برای محل کسب خود از شهرداری محل پروانه کسب دریافت دارند.

تبصره-(الحاقی27/11/1345) شهرداری می تواند نسبت به تعطیل محل کسب فاقد پروانه رأساً و بوسیله مأمورین خود اقدام نماید.

[5][4][4] (تدوین کننده): نظارت و مراقبت مذبور جزء وظایف مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران گردیده.

ماده 100 قانون شهرداری ها

ماده 100ـ مالکین اراضی و املاک واقع در محدودة شهر یا حریم آن باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان از شهرداری پروانه اخذ نمایند.

شهرداری می‌تواند از عملیات ساختمانی ساختمانهای بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه بوسیله مأمورین خود اعم از آنکه ساختمان در زمین محصور یا غیرمحصور واقع باشد جلوگیری کند.

تبصرة 1ـ در موارد مذکور فوق که از لحاظ اصول شهرسازی یا فنی یا بهداشتی قلع تأسیسات و بناهای خلاف مشخصات مندرج در پروانه ضرورت داشته باشد یا بدون پروانة شهرداری ساختمان احداث یا شروع به احداث شده باشد به تقاضای شهرداری موضوع در کمیسیونهایی مرکب از نماینده وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور و یکی از اعضای انجمن شهر، به انتخاب انجمن مطرح می‌شود. کمیسیون پس از وصول پرونده به ذینفع اعلام می‌کند که ظرف ده روز توضیحات خود را کتباً ارسال دارد پس از انقضاء مدت مذکور کمیسیون مکلف است موضوع را با حضور نماینده شهرداری که بدون حق رأی برای ادای توضیح شرکت می‌کند ظرف مدت یکماه تصمیم مقتضی بر حسب مورد اتخاذ کند در مواردی که شهرداری از ادامة ساختمان بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه جلوگیری می‌کند مکلف است حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ جلوگیری موضوع را در کمیسیون مذکور مطرح کند در غیر این صورت کمیسیون به تقاضای ذینفع به موضوع رسیدگی خواهد کرد.

در صورتی که تصمیم کمیسیون بر قلع تمام یا قسمتی از بنا باشد مهلت مناسبی که نباید از دو ماه، تجاوز کند تعیین می‌کند.

شهرداری مکلف است تصمیم مزبور را به مالک ابلاغ کند. هرگاه مالک درمهلت مقرر اقدام به قلع بناء نکند شهردار رأساً اقدام کرده و هزینة آن را طبق مقررات آیین‌نامة اجرای وصول عوارض از مالک دریافت خواهد کرد.

تبصرة 2ـ در مورد اضافه بنا زائد بر مساحت زیربنای مندرج در پروانة ساختمانی واقع در حوزة استفاده از اراضی مسکونی کمیسیون می‌تواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعیت ملک از نظر مکانی (در بر خیابانهای اصلی یا خیابانهای فرعی و یا کوچ بن‌باز یا بن‌بست) رأی به اخذ جریمه‌ای که متناسب با نوع استفاده از فضای ایجاد شده و نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفی باشد تعیین و شهرداری مکلف است بر اساس آن نسبت به وصول جریمه اقدام کند (جریمه نباید از حداقل یک دوم کم‌تر و از سه برابر ارزش معاملاتی برای هر متر مربع بنای اضافه بیشتر باشد). در صورتی که ذینفع از پرداخت جریمه خودداری کرد، شهرداری مکلف است مجدداً پرونده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رأی تخریب را بکند. کمیسیون در این مورد نسبت به صدور رأی تخریب اقدام خواهد نمود.

تبصرة 3ـ در مورد اضافه بنا زائد بر مساحت مندرج در پروانة ساختمانی واقع در حوزة استفاده از اراضی تجارتی و صنعتی و اداری کمیسیون می‌تواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعیت ملک از نظر مکانی (در بر خیابانهای اصلی یا خیابانهای فرعی و یا کوچه بن‌باز یا بن‌بست) رأی به اخذ جریمه‌ای که متناسب با نوع استفاده از فضای ایجاد شده و نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفی باشد تعیین و شهرداری مکلف  است بر اساس آن نسبت به وصول جریمه اقدام کند (جریمه نباید از حداقل دو برابر کم‌تر و از چهار برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع بنای اضافی ایجاد شده بیش‌تر باشد). در صورتی که ذینفع از پرداخت جریمه خودداری کرد شهرداری مکلف است مجدداً پروانه را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رأی تخریب بکند.

کمیسیون در این مورد نسبت به صدور رأی تخریب اقدام خواهد کرد.

تبصرة 4ـ در مورد احداث بنای بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضی مربوطه در صورتی که اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد کمیسیون می‌تواند با صدور رأی اخذ جریمه به ازاء هر متر مربع بنای بدون مجوز یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان در صورتی که ساختمان ارزش دریافت سرقفلی داشته باشد، هر کدام که مبلغ آن بیش‌تر است از ذینفع، بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهرداری اعلام کند. اضافه بنا زائد بر تراکم مجاز بر اساس مفاد تبصره‌های 2 و 3 عمل خواهد شد.

تبصرة 5ـ در مورد عدم احداث پارکینگ و یا غیرقابل استفاده بودن آن و عدم امکان اصلاح آن کمیسیون می‌تواند با توجه به موقعیت محلی و نوع استفاده از فضای پارکینگ، رأی به اخذ جریمه‌ای که حداقل یک برابر و حداکثر دو برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع فضای از بین رفتة پارکینگ باشد، صادر کند (مساحت هر پارکینگ با احتساب گردش 25 متر مربع می‌باشد). شهرداری مکلف به اخذ جریمة تعیین شده و صدور برگ پایان ساختمان می‌باشد.

تبصرة 6ـ (اصلاحی 27/6/1358) در مورد تجاوز به معابر شهر، مالکین موظف هستند در هنگام نوسازی بر اساس پروانة ساختمان و طرحهای مصوب رعایت برهای اصلاحی را بکند، در صورتی که بر خلاف پروانه و یا بدون پروانه تجاوزی در این مورد انجام گیرد شهرداری مکلف است از ادامة عملیات جلوگیری و پروانة امر را به کمیسیون ارسال کند. در سایر موارد تخلف ماندن عدم استحکام بنا، عدم رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی در ساختمان رسیدگی به موضوع در صلاحیت کمیسیونهای مادة 100 است.

تبصرة 7ـ (اصلاحی 27/6/1358) مهندسان ناظر ساختمانی موکلفند نسبت به عملیات اجرایی ساختمانی که به مسوولیت آنان احداث می‌گردد، از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فنی ضمیمة آن مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه و محاسبات فنی را گواهی کنند. هر گاه مهندس ناظر بر خلاف واقع گواهی کند و یا تخلف را بموقع به شهرداری اعلام نکند و موضوع منتهی بطرح در کمیسیون مندرج در تبصرة یک مادة 100 قانون شهرداری و صدور رأی بر جریمه یا تخریب ساختمان گردد، شهرداری مکلف است مراتب را به نظام معماری و ساختمانی منعکس کند. شورای انتظامی نظام مذکور موظف است مهندس ناظر را در صورت ثبوت تقصیر برابر قانون نظام معماری و ساختمانی حسب مورد با توجه به اهمیت موضوع به 6 ماه تا سه سال محرومیت از کار و در صورتی که مجدداً مرتکب تخلف شود که منجر به صدور رأی تخریب به وسیله کمیسیون مادة 100 گردد به حداکثر مجازات محکوم کند. مراتب محکومیت از طرف شورای انتظامی نظام معماری و ساختمانی در پروانة اشتغال درج و در یک یا چند مورد از جراید کثیرالانتشار اعلام می‌گردد. شهرداری مکلف است تا صدور رأی محکومیت به محض وقوف از تخلف مهندس ناظر و ارسال پروندة کمیسیون مادة 100 بمدت حداکثر 6 ماه از اخذ گواهی امضا مهندس ناظر مربوطه برای ساختمان جهت پروانه ساختمان شهرداری خودداری کند. مأمورین شهرداری نیز موکلفند در مورد ساختمانها نظارت کند و هر گاه از موارد تخلف در پروانه بموقع جلوگیری نکنند و یا در مورد صدور گواهی انطباق ساختمان با پروانه مرتکب تقصیری شوند، طبق مقررات قانونی به تخلف آنان رسیدگی می‌شود و در صورتی که عمل ارتکابی مهندسان ناظر و مأمورین شهرداری واجد جنبة جزایی هم باشد از این جهت نیز قابل تعقیب خواهند بود. در مواردی که شهرداری مکلف به جلوگیری از عملیات ساختمان است و دستور شهرداری اجرا نشود می‌تواند با استفاده از مأمورین اجراییات خود و در صورت لزوم مأمورین انتظامی برای متوقف ساختن عملیات ساختمانی اقدام کند.

تبصرة 8ـ (اصلاحی 27/6/1358) دفاتر اسناد رسمی مکلفند قبل از انجام معاملة قطعی در مورد ساختمانهای گواهی پایان ساختمان و در مورد ساختمانهای ناتمام گواهی عدم خلاف تاتاریخ انجام معامله را که توسط شهرداری صادر شده باشد ملاحظه و مراتب را در سند قید کند. در مورد ساختمانهایی که قبل از تصویب قانون 6 تبصره الحاقی به مادة 100 قانون شهرداریها (24/11/1355) معامله انجام گرفته و از ید مالک اولیه خارج شده باشد، در صورتی که مورد معامله کل پلاک را شامل نگردد گواهی عدم خلاف یا برگ پایان ساختمان الزامی نبوده و با ثبت و تصریح آن در سند انجام معامله بلامانع می‌باشد.

در مورد ساختمانهایی که قبل از تاریخ تصویب نقشة جامع شهر ایجاد شده در صورتی که اضافه بنای جدیدی حادث نگردیده باشد و مدارک و اسناد نشان دهندة ایجاد بنا قبل از سال تصویب طرح جامع شهر باشد، با ثبت و تصریح مراتب فوق در سند مالکیت انجام معامله بلامانع می‌باشد.

تبصرة 9ـ (الحاقی 27/6/1358) ساختمانهایی که پروانة ساختمان آنها قبل از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر، صادر شده است از شمول تبصرة یک مادة 100 قانون شهرداری معاف می‌باشند.

تبصرة 10ـ (الحاقی 27/6/1358) در مورد آراء صادره از کمیسیون مادة 100 قانون شهرداری هر گاه شهرداری یا مالک یا قائم مقام او از تاریخ ابلاغ رأی ظرف مدت ده روز نسبت به آن رأی اعتراض کند، مرجع رسیدگی به این اعتراض کمیسیون دیگر مادة 100 خواهد بود که اعضای آن غیر از افرادی باشند که در صدور رأی قبلی شرکت داشته‌اند. رأی این کمیسیون قطعی است.

تبصرة 11ـ (الحاقی 27/6/1358) آیین‌نامة ارزش معاملاتی ساختمان پس از تهیه توسط شهرداری و تصویب انجمن شهر در مورد اخذ جرائم قابل اجراست و این ارزش معاملاتی سالی یکبار قابل‌تجدیدنظر خواهد بود.

ماده 56

 شهرداری خارج از حدود مصوب شهر حق تعهد تهیه و توزیع آب و برق و سایر تأسیسات شهرداری را ندارد.

ماده 57

 اجرای مقررات شهرداری که جنبه عمومی دارد و به تصویب انجمن رسیده پس از اعلام برای کلیه ساکنین شهر لازم الرعایه است و اگر تصمیمی در حدود قوانین و وظایف مربوط به انجمن شهر راجع به شخص یا اشخاص یا مؤسسات معینی اتخاذ شده باشد پس از ابلاغ درصورتیکه آنها به تصمیم متخذه تسلیم نباشند می توانند ابتدا به انجمن شهر و در ثانی به انجمن ولایتی و در صورت نبودن انجمن ولایتی به وزارت کشور شکایت نمایندو نظر انجمن ولایتی یا وزارت کشور ابلاغ می شود و چنانچه قبل از انجام تشریفات فوق اقدامی از طرف شهرداری شده باشد و پس از رسیدگی محقق شود که ضرورت نداشته و متضمن خسارتی باشد شهرداری باید خسارت ناشی از آن اقدام را جبران کند. چنانچه تصمیم وزارت کشور به ضرر معترض یا معترضین اتخاذ شود و متضرر می تواند به دادگاه های عمومی مراجعه نماید.

ماده 85

شهرداری‌می‌تواند برای تخریب یا اصلاح سقف بازارها و دالانهای عمومی و خصوصی و ساختمان هایی که مخل صحت عمومی تشخیص می دهد پس از موافقت انجمن شهر و جلب نظر اداره بهداری هر محل بر وفق تبصره دوم از ماده یازدهم قانون توسعه معابر اقدام کند

ماده 96

تبصره 6: اراضی کوچه های عمومی و میدان ها و پیاده روها و خیابان ها و بطور کلی معابر و بستر رودخانه ها و نهرها و مجاری فاضلاب شهرها و باغ های عمومی و گورستان های عمومی و درخت های معابر عمومی واقع در محدوده شهر که مورد استفاده عموم است ملک عمومی محسوب و در مالکیت شهرداری است.ایجاد تأسیسات آبیاری از طرف وزارت آب و برق در بستر رودخانه ها واقع در محدوده شهرها بلامانع است. شهرداری ها نیز مکلفند برای اجرای هرگونه عملیات عمرانی در بستر رودخانه‌ها قبلاً نظر وزارت آب و برق را جلب نمایند.

ماده 101 قانون شهرداری ها

    تصویب نقشه‌های تفکیک

ماده 101ـ ادارة ثبت اسناد و دادگاهها موکلفند در موقع تقاضای تفکیک اراضی محدود شهر و حریم آن عمل تفکیک را طبق نقشه‌ای انجام دهند که قبلاً به تصویب شهرداری رسیده باشد نقشه‌ای که مالک برای تفکیک زمین خود تهیه می‌کند و برای تصویب به شهرداری در قبال رسید تسلیم می‌کند، باید حداکثر ظرف دو ماه از طرف شهرداری تکلیف قطعی آن معلوم و کتباً به مالک ابلاغ شود.

در صورتی که در موعد مذکور، شهرداری تصمیم خود را به مالک اعلام نکند مراجع مذکور در فوق، مکلفند پس از استعلام از شهرداری طبق نقشه‌ای که مالک ارائه می‌نماید عمل تفکیک را انجام دهند.

معابر و شوراع عمومی که در اثر تفکیک اراضی احداث می‌شود متعلق به شهرداری است و شهرداری در قبال آن به هیچ عنوان وجهی به صاحب آن پرداخت نخواهد کرد.

ماده 110

نسبت به زمین یا بناهای مخروبه و غیر مناسب با وضع محل و یا نیمه تمام واقع در محدوده شهر که در خیابان یا کوچه و یا میدان قرار گرفته و منافی با پاکی و پاکیزگی و زیبائی شهر و یا موازین شهرسازی باشد، شهرداری با تصویب انجمن شهر می تواند به مالک اخطار کند منتهی ظرف دو ماه به ایجاد نرده یا دیوار یا مرمت آن که منطبق با نقشه مصوب انجمن شهر باشد اقدام کند.اگر مالک مسامحه یا امتناع کرد شهرداری می‌تواند به منظور تأمین نظر و اجرای طرح مصوب انجمن در زمینه زیبائی و پاکیزگی و شهرسازی هرگونه اقدامی را که لازم بداند معمول و هزینه آن را به اضافه صدی ده از مالک یا متولی و یا متصدی موقوفه نماید، در این مورد صورت حساب شهرداری بدواً به مالک ابلاغ می شود در صورتی که مالک ظرف پانزده روز از تاریخ ابلاغ به صورت حساب قطعی تلقی می‌شود و هرگاه مالک ظرف مهلت مقرر اعتراض کرد موضوع به کمیسیون مذکور در ماده 77 ارجاع خواهد شد.

صورت حساب هایی که مورد اعتراض واقع نشده و همچنین آراء کمیسیون رفع اختلاف مذکور در ماده 77 در حکم سند قطعی و لازم الاجراء بوده و اجراء ثبت مکلف است برطبق مقررات اجرای اسناد رسمی لازم الاجراء نسبت به وصول طلب شهرداری اجرائیه صادر و به مورد اجراء بگذارد.

تعاریف و اصطلاحات

1- قطعه‌مالکیت:قطعه‌زمین‌دارای‌حدود مشخص و سند مالکیت رسمی .

2- تفکیک: تقسیم یک قطعه مالکیت به چند قطعه مالکیت جهت استفاده واحد یا مختلف(عکس عمل تجمیع).

3- تجمیع: ادغام چند قطعه مالکیت جهت استفاده واحد یا مختلف ( عکس عمل تفکیک )

4- مساحت قطعه مالکیت یا مساحت زمین : مساحت محاسبه شده از ابعاد مندرج در سند مالکیت رسمی .

5-سطح‌ساختمانی‌یازیربنا:سطح‌ساخته‌شده‌درمجموعه‌طبقات‌ساختمان .

6- ارتفاع ساختمان یا بنا : فاصله مرتفع ترین نقطه بام و در صورت وجود سقف شیبدار مرتفع ترین خط الراس بام از سطح گذر اصلی .

7- سطح‌معبر:متوسط‌ارتفاع‌بالاترین و پائین‌ترین نقطه گذرها ، گذرهای مشرف به قطعه مالکیت .

8- پیلوت: قسمتی از ساختمان هم سطح گذر که به صورت فضائی شامل ستونها و بدون دیوارهای جداکننده بوده و فاصله زیر سقف آن از گذر 20/2 الی 5/2 باشد .

9- زیرزمین: قسمتی از ساختمان که ارتفاع روی سقف آن از سطح گذردرقسمت‌مربوطه‌حداکثر20/1 متر باشد ویا محوطه پیلوت .

10- طبقه همکف: قسمتی از ساختمان که فاصله کف آن از سطح گذر حداکثر 20/1 متر و یا ارتفاع سقف آن از گذر بیش از 20/1 متر باشد و همچنین طبقه روی پیلوت .

11-طبقات‌فوقانی:کلیه‌طبقات‌ساختمان‌که‌روی‌طبقه‌همکف ساخت شود .

12- برقطعه مالکیت یا بر زمین: قسمت یا قسمتهائی از حدود یک مالکیت که مجاور گذر قرار داشته باشد.

13- فضای آزاد (حیاط): سطحی از قطعه مالکیت که در آن هیچگونه ساختمانی احداث نشده و فقط برای درختکاری ، گلکاری ، استخر . حوض ، آب نما ایوان غیرمسقف و سایر استفاده های محوطه سازی تخصیص داده شده باشد .

14- پارکینگ : محل نگهداری صرفاّ وسائل نقلیه به غیر از محوطه ادارات ، محلهای کار و غیره که هر آن قابل دسترسی باشد .

15- ایوان: سطح سرپوشیده در طبقه همکف که بین ساختمان و فضای آزاد قرار گیرد

16-بالکن:سطح‌سرپوشیده‌درطبقات بنا که حداقل یک‌طرف آن باز شد .

17- تراس یا مهتابی : سطح ساختمان غیر مسقف به غیر از بام .

18-پیش‌آمدگی‌یاکنسول:هرگونه‌بیرون‌آمدگی‌ساختمان‌درطبقات‌فوقانی.

19- درخت : در ضوابط طرح تفصیلی اصفهان درخت به گیاهانی اتلاق می شود که حداقل ارتفاع آن دو متر و محیط آن 50 سانتی متر باشد .

20- باغ : قطعه مالکیتی یا زمینی که به ازاء هر 5 متر مربع آن حداقل یک درخت وجود داشته باشد .

21- سطح مشرف: سطوحی از ساختمان که در حریم اشراف ساختمان دیگری قرار گیرند .

22- محور اصلی بنا : محوریست به موازات طول قطعه مالکیت و عمود بر جهت غالب بدنه مشرف به حیاط اصلی قطعه مالکیت ، در شهر اصفهان این محور عموماّ  دارای جهت شمالی – جنوبی می باشد

23-حریم اشراف: فضائی که بین سطوح فرضی با زاویه 45 درجه نسبت به‌محوراصلی‌بنا ازجنوبی ترین نقطه منتهی الیه شرقی و غربی بنا قرار گیرد .

24-حریم‌سایه‌اندازی: فضائی است فرضی که بین سطح زمین و سطح بازاویه32درجه‌ازپائین‌ترین‌نقطه‌برمجازساختمان‌به سمت جنوب قرار می‌گیرد .

25-تغییراساسی: هرگونه تغییر در داخل و یا خارج بنا که صرفاّ به منظور ایجاد فضای جدید و یا گسترش فضاهای موجود ساختمان باشد .

26-تغییرغیراساسی: اقدامات ساختمانی که شامل تغییر اساسی نگردد مانند جابجا کردن دیوارهای غیرباربر ، پنجره ها ، درها و غیره .

27-تعمیر اساسی: هرگونه تعمیر در سازه  بنا شامل ستون ، دیوار و یا سقف که از لحاظ ایمنی و استحکام ساختمان حائز اهمیت باشد .

28- تعمیرغیراساسی: اقدامات تعمیراتی ساختمان که شامل تعریف تعمیر اساسی نگردد ، مانند لوله کشی ، سیم کشی ، رنگ آمیزی و غیره .

29-واحدمسکونی: مجموعه فضاهایی که برای سکونت یک خانوار در نظر گرفته شده و دارای ورودی مستقل بوده و قسمتی از آن به آشپزخانه ، توالت و حمام اختصاص یافته باشد .

30-مالکیت‌همجوار: قطعه مالکیت دارای مرز مشترک با قطعه مالکیت موردنظر .

31-مجتمع‌مسکونی: مجموعه واحدهای مسکونی با تعداد 10 واحد مسکونی و بیشتر در یک قطعه مالکیت که دارای ورودی یا ورودیها  وفضای عمومی مشترک باشد .

32-مجتمع تجاری:مجموعه‌واحدهای تجاری یا تعداد 10 واحد تجاری وبیشتردریک قطعه مالکیت که دارای ورودی یا ورودیها و فضاهای عمومی مشترک باشد. 

33-مجتمع پزشکی: مجموعه واحدهای پزشکی با تعداد 5 مطب پزشک یا واحد خدماتی وابسته به حرفه پزشکی و بیشتر در یک قطعه مالکیت که دارای ورودی یا ورودیها و فضاهای عمومی مشترک باشد. 

34-حیاط‌خلوت:فضاهای ‌غیرمسقف ‌یا با سقف ‌شفاف‌ که ‌بیرون ‌سایر فضاهای ساختمان قرار گیرد و از آن برای نورگیری و تهویه استفاده شود .

35- پاسیو: فضای غیرمسقف یا با سقف شفاف که بین سایر فضاهای ساختمان قرار گیرد و از آن برای نورگیری و تهویه استفاده شود .

36- کاربری یا نحوه استفاده: نوع فعالیت و بهره وری از ساختمان و یا زمین به صورت موقت یا دائم .

37- کاربری مسکونی : استفاده از قطعه مالکیت به منظور سکونت .

38- مسکونی ویژه: قطعات مالکیت مسکونی واقع در محوطه‌های عمومی که مشمول ضوابط و مقررات خاص گشته اند .

39-کاربری پیشنهادی باحفظ‌ساختمان: قطعات مالکیت مسکونی که بنای آن از نظر تاریخی و معماری با ارزش شناخته شده و برای آن طبق‌نقشه‌های‌طرح‌تفصیلی‌کاربری‌خدمات عمومی در نظر گرفته شده است.

40- کاربری تجاری: استفاده از قطعه مالکیت به منظور فعالیت هائی که به نحوی موجب عرضه کالا در قبال دریافت وجه می باشد . به لحاظ اینکه در نقشه‌های طرح تفصیلی شهر اصفهان تفکیک واحدهای کوچک خدماتی شخصی و کارگاهی غیرمزاحم از واحدهای تجاری امکانپذیر نبوده،  این قبیل واحدها نیز در گروه کاربریهای تجاری منظور شده اند .

41- تجاری ویژه با ارزش تاریخی: قطعات مالکیت تجاری واقع در بازار و محوطه های اطراف آن طبق نقشه های طرح تفصیلی .

42- کاربری‌مختلط تجاری–مسکونی–پارکینگ: استفاده واحد یا مختلط از یک قطعه مالکیت به منظور کاربریهای مسکونی، تجاری و پارکینگ براساس ضوابط طرح تفصیلی .

43-کاربری‌باغ:استفاده از قطعه مالکیت به منظور فعالیتهای  باغداری .

44-کاربری‌کشاورزی: استفاده از قطعه مالکیت به منظور فعالیت کشاورزی و زراعت .

45- کاربری کارگاهی : استفاده از قطعه مالکیت به منظور انجام فعالیتهای تولیدی کارگاهی و فعالیتهای خدمات تعمیراتی .

46- کاربری صنعتی: استفاده از قطعه مالکیت به منظور انجام فعالیتهای تولیدی صنعتی .

47- کاربری خدمات عمومی : استفاده از قطعه مالکیت جهت آن دسته از خدماتی که مستقیماّ از سوی ارگانهای دولتی ارائه می شود و یا اداره و کنترل آنها به نحوی به ارگانهای دولتی مربوط است . اینگونه خدمات در انواع ذیل دسته بندی می شوند :

48- اداری انتظامی : مراکز ستادی ادارات ، بانکها ، سازمانها ، نهادها و دیگر ارگانهای دولتی و وابسته به دولت و مراکز انتظامی .

49- آموزش عالی و فنی و حرفه ای : مراکز آموزشی فنی‌وحرفه‌ای ، مراکز تربیت معلم ، مدارس عالی و دانشگاهها .

50-آموزشی:کودکستان،دبستان،مدرسه‌راهنمائی ، دبیرستان و هنرستان

51-بهداشتی-درمانی:گرمابه‌عمومی،درمانگاه ،کلینیک و بیمارستان .

52- پارکینگ

53- جهانگردی : مسافرخانه ، مهمانسرا ، متل ، هتل و کمپینگ .

54-فضای‌سبز:محل‌بازی‌کودکان، پارک و فضای سبز و شهرک بازی .

55- مذهبی– فرهنگی: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ، کتابخانه عمومی ، نمایشگاه ،  موزه ، سینما ، تئاتر، مسجد ، امامزاده ، کلیسا ، کنیسه و دیگر اماکن مذهبی .

56-کاربری‌تأسیسات‌وتجهیزات‌شهری:مراکزمخابرات،پمپ بنزین ، تصفیه‌خانه فاضلاب و آب، منبع آب و مخازن نگهداری سوخت و تأسیسات برق ، مراکز خدمات ایمنی شهرداری .

57-کاربری‌خدمات‌ورودیهای‌شهر: استفاده به منظور متل، هتل، کمیپنگ، فضای سبز، رستوران، فضاهای سرباز و سرپوشیده ورزشی، تجاری و فضاهای مذهبی – فرهنگی موردنیاز محوطه .

58-کاربری‌اراضی‌ذخیره‌خدماتی: استفاده از قطعه مالکیت به منظور رفع نیازهای خدماتی عمومی در دراز مدت .

59-کاربری‌اراضی‌ذخیره: استفاده از قطعه مالکیت به منظور رفع نیازهای خدماتی عمومی و استفاده مسکونی به منظور تأمین زمینهای معوض محوطه های خدماتی مصوب .

60-کاربری کمربند سبز حفاظتی و جنگلکاری: استفاده از قطعه مالکیت به منظور ایجاد جنگل و دیگر فضاهای سبز حفاظتی .

61-محوطه‌های عمومی: محدوده‌هایی هستند که زمین و قطعات مالکیت واقع درحاشیه معابر اصلی شهر را در برمی‌گیرند و عمدتاّ جهت کاربریهای خدمات عمومی، مسکونی ویژه، تجاری و پارکینگ مورداستفاده قرارمی‌گیرند،محوطه‌های‌تاریخی‌نیزجزءاین محوطه‌ها درنظرگرفته شده‌اند .

62-محوطه بازسازی: محوطه‌هایی هستند که به دلیل تراکم بالای جمعیت و کالبد نامطلوب و فقدان اساسی خدمات عمومی، در طرح تفصیلی مورد برنامه‌ریزی و طراحی واقع نشده و بازسازی آنها در قالب یک طرح جداگانه پبشنهاد گردیده است .

63-واحدغیرمستقل‌خدماتی– کارگاهی : واحدهائی که قسمتی از واحدهای‌مسکونی را تشکیل می‌دهند و دارای درب مستقل از ورودی بنای مسکونی نباشند .

64- مرکز محله : محدوده ایست که جهت استقرار خدمات محله‌ای مانند واحدهای تجاری برای خریدهای روزمره، مسجد، حمام، کودکستان، دبستان، کتابخانه، پارک، فضای‌سبز و ورزشی محله‌ای براساس طرح تفصیلی در نظر گرفته می شود .

65- مرکز ناحیه : محدوده ایست که جهت استقرار خدمات ناحیه‌ای مانند واحدهای تجاری برای خریدهای روزمره و هفتگی، مسجد، مدرسه راهنمائی، دبیرستان، درمانگاه، پارک، فضای‌سبز، ورزشگاه و واحدهای کوچک خدماتی غیرمزاحم براساس طرح تفصیلی در نظر گرفته می شود .

66- مرکزمنطقه‌شهری: محدوده ای است جهت استقرار خدمات منطقه‌ای مانند واحدهای تجاری با عملکرد منطقه‌ای، مسجد بزرگ، کتابخانه بزرگ، تئاتر، سینما، شعبات ادارات، هنرستان، واحدهای آموزشی فنی–حرفه‌ای، شعبات ادارات،کلینیک،بیمارستان،مجموعه ورزشی ،متل و هتل و سایر فعالیتهای خدماتی با عملکرد منطقه‌ای که براساس طرح تفصیلی درنظر گرفته می‌شود .

67-محورهای‌شهری:خیابانهائی هستند که کاربری غالب در جوار آنها خدمات عمومی، مختلط مسکونی– تجاری– پارکینگ و مسکونی ویژه می‌باشد . این محورها در نقشه‌های طرح تفصیلی نشان داده شده اند .

68- اتوبانها–بزرگراههاو یا آزادراهها: این گذرها بالاترین سطح سرویس را در میان شبکه گذرهای شهری ارائه داده و دسترسی قطعات مالکیت برآنها ممنوع و انشعاب گذر از آنها بسیار محدود می‌باشد تقاطع‌ها تنها با سایر آزادراهها و یاحداکثرباگذرهای‌شریانی‌وبه‌صورت‌غیرمسطح‌است.اینگونه‌گذرهاعموماًکمربندیهای شهروارتباط بین شهری را تشکیل می‌دهند و حداقل عرض آنها 60 متر می‌باشند .

69- گذر شریانی درجه1و2: این گذرها شبکه اصلی شهر را تشکیل می‌دهند و تمامی حرکات ترافیکی طولانی داخلی شهر بایستی در این گذرها عبور داده شود .

70-گذرهای‌جمع‌وپخش‌کننده‌اصلی:این گذرها ترافیک را در داخل مناطق شهر توزیع می‌نماید، حداقل عرض این گذرها 24 متر می‌باشد. اینگونه‌گذرهااتصال‌بین‌گذرشریانی‌وجمع‌پخش‌کننده‌فرعی‌رابرقرارمی‌نمایند .

71-گذرجمع‌وپخش‌کننده‌فرعی: این دسته از گذرها ترافیک را در داخل‌نواحی‌شهری توزیع و ارتباط بین گذرهای دسترسی‌ و جمع ‌و پخش‌کننده فرعی را تشکیل‌می‌دهند.حداقل‌عرض‌این‌گذرها10مترمی‌باشد.

72-گذردسترسی: این گذرها دسترسی به بناها و محوطه‌های داخل محلات و واحدهای کوچک شهری را تأمین می‌نمایند. حداقل عرض این گذرها (بجزء گذرهای پیاده و تاریخی) 6 متر است.

73-گذرهای‌باارزش‌تاریخی:گذرهایی‌هستندکه از گذشته‌های دور در درون شهر بجا مانده‌اند و فضا و بدنه‌های آنها دارای ارزش تاریخی و معماری‌می‌باشد و ترافیک سواره در اینگونه گذرها در حداقل ممکن است .

74-گذرهای‌پیاده:گذرهایی هستند که ترافیک سواره در آنها ممنوع گردیده وحداکثرعبور وسائط‌نقلیه‌عمومی‌و اضطراری در آنها مجاز می‌باشد .

75-معابراصلی‌بامحدودیت‌ترافیک‌سواره: خیابانهایی هستند که ترافیک سواره در آنها ممنوع گشته و عبور محدود ترافیک وسائط نقلیه عمومی در آنها مجاز دانسته شده است .

76- شهر قدیم:محدوده تقریبی اصفهان در اوان صنعتی شدن آن که محوطه‌محصوربین‌خیابانهای ‌سروش،مدرس،ادامه‌مدرس،رباط،خرم،خیام، وحید، کشاورز ، دانشگاه ، سعادت آباد ، سجاد و بزرگمهر را در برمی‌گیرد .

77- منطقه تاریخی : محوطه‌ای است که محدوده آن در تاریخ 23/8/67 به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسیده است

78- عرصه‌وحریم‌بازارومجموعه‌فرهنگی–تاریخی: محدوده‌ای است که بازار و دیگر محوطه‌ها و آثار با ارزش تاریخی شهر اصفهان را در برمی‌گیرد و تابع ضوابط و مقررات خاص سازمان میراث فرهنگی می باشد.

79-منطقه‌تاریخی‌حفاظت‌شده‌جلفا: محدوده‌ای ‌که‌ جلفای ‌قدیم ‌را در برمی‌گیرد.

80-تعریف سیمای شهـر: حس و ادراک از فضاهای شهری که بر مبنای الگو، ساختارهای کالبدی و اجتماعی و شکل شهر در فرآیند زندگی جمعی و فردی‌به‌صورمختلف القا می‌گرددتعریف‌سیمای‌شهررا به‌دست‌میدهد.

81-باغ شهری: به باغ‌های‌عمومی‌گفته‌می‌شودکه در متن شهر قرار دارند  وعلاوه بر اینکه مورد استفاده ”وقت آزاد“ شهروندان قرار می‌گیرند، مواقعی به مثابه عنصر ارتباط دهنده بخشی از شهر به بخش دیگر عمل میکنند.

82-فضای سبز خطی: به فضای سبز نسبتاًَ کم عرض و طویل اطلاق می‌شود که در آن می‌توان حرکت کرد.

83-منظـر:همه‌چیزطبیعی‌ومصنوع،به‌طور نسبی ‌ثابت ‌و متغیر و همچنین ‌متحرک،که‌توأم‌بایکدیگردرسلسله‌مراتبی‌ازسطوح‌درمعرض‌دید قرار می‌گیرند. 

84-جان پناه بام: دیواره‌های‌که‌درلب‌بام‌با ارتفاع معینی ساخته می‌شود.

85- نمای ‌عمومی‌بنا: آن ‌قسمت ‌از نمای‌ بدنه ‌ساختمان ‌که ‌در فضای‌عمومی  کوچه، معبر، خیابان، تقاطع و ... قابل رؤیت می باشد.

4- ضوابط مربوط به گذرها ، پارکینگ و پخ ها

1-4- در طرح ریزی شبکه گذرهای فرعی طرح‌های تفصیلی کوشش به عمل آمده که انتظام لازم و معقولی به این شبکه بخشیده شود. به همین لحاظ ‌گذرهای ترسیم شده روی نقشه‌ها درجه‌بندی‌ شده‌اند. چنانچه عرض موجود یا عقب نشینی شده بیش از عرض تعیین شده روی نقشه‌ها باشد، عرض‌ موجود یا عقب‌نشینی‌شده‌ملاک‌عمل‌بوده‌وبایستی کماکان رعایت گردد.
2-4ـ‌عرض‌گذرهای‌موجود غیراختصاصی که درطرح‌های تفصیلی مشخص نگردیده چنانچه طول آن کمتر از 100 متر باشد، 6 متر و با طول 100 متر و بیشتر، 8 متر خواهد بود.
تبصره 1ـ در داخل محدوده شهر قدیم، حداقل عرض گذرهای با طول کمتراز 150 متر،6 متر وگذرهای باطول150 متر و بیشتر 8 متر خواهد بود.
تبصره 2 ـ عرض گذرهای تعیین نشده در محدوده منطقه تاریخی اصفهان با نظر سازمان میراث فرهنگی مشخص خواهد شد.
تبصره 3 ـ عرض موجود گذرهائی که در یکی از طرفین آن بناها و بدنه ها و سقف‌های دارای ارزش تاریخی و معماری وجود دارد، حفظ خواهد شد. در صورت امکان، تعریض با نظر سازمان میراث فرهنگی بایستی از سمتی صورت گیرد که به اینگونه بناها و بدنه‌ها آسیبی وارد نـگردد. قسمـتهایی از گذر که در دو طـرف آن و مقابـل یکدیگر، بنـا و بدنه تاریخـی وجود دارد و یا دارای سقف است از این قاعده مستثنی می باشد.
3-4- نقشه های شبکه گذرهای پیشنهادی طرح های تفصیلی از نظر مسیر و حداقل عرض گذرهای اصلی قابل استناد است، لیکن از نظر خط پروژه قابل استناد نبوده و خط پروژه های مصوب کمیسیون ماده پنج ملاک عمل خواهد بود. در مواردی که مسیر ترسیم شده در این نقشه ها با مسیرهای مصوب قبلی مغایرت داشته باشد، مسیر مشخص شده در این نقشه ها ملاک عمل خواهد بود و براساس آن بایستی خط پروژه اصلاحی تهیه گردد
4-4-درطرح‌های‌تفصیلی‌تعریض‌گذرهای‌فرعی،مادیهاوانهاربه‌صورت‌مساوی از محور موجود آنها در نظر گرفته شده است. لیکن‌درمواردی که بناهای با ارزش از نظر معماری و تاریخی در مجاورت ‌گذر قرار داشته ‌یا‌ مقتضیات طراحی ایجاب‌می‌نموده، محورموجودگذرملاک‌تعریض‌نبوده‌است. بدیهی‌است نحوه تعریض‌ منعکس ‌شده ‌درطرحهای تفصیلی به هر حال ملاک عمل خواهد بود.
5-4- تخریب ساباط های موجود مجاز نمی باشد مگر با تایید و موافقت سازمان میراث فرهنگی.
6-4- تغییر مسیر و مسدود نمودن راه آبهای عمومی منجمله چشمه ها، مادیها و جویها ممنوع می باشد.
7-4 ـ احداث بن بست با طول بیش از 250 متر مجاز نمی باشد.
8-4 ـ دسترسی سواره‌رو بناها از گذرها بایستی محدود گشته یک ورودی با عرض حداکثر 5/3 متر در نظر گرفته شود. محل احداث درب ورودی بناها با توجه به شرایط محلی از نظر وجود اشجار و غیره با نظر شهرداری تعیین خواهد شد. در قطعات مالکیت با بیش از یک بر، یک درب سواره رو اضافی با عرض حداکثر 57/3 متر با نظر شهرداری می‌توان در نظر گرفت. در قطعات مالکیت جنوبی و با عرض بیش از 10 متر مشروط به عدم قطع درختان، با نظر و موافقت شهرداری در نظر گرفتن ورودی سواره با عرض حداکثر 6 متر بلامانع است.
9-4 ـ دسترسی کلیه قطعات مالکیت بر خیابانها که امکان دسترسی ثانویه از گذرهای فرعی یا فرعی تر دارند بایستی از طریق دسترسی ثانویه تأمین گردد و دسترسی آنها به خیابان به جز برای عبور پیاده (یک درب برای هر قطعه در سمت خیابان با حداکثر عرض 5/1 متر) محدود گردد. دسترسی سواره‌رو قطعات مالکیت از گذرهای اصلی که فاقد دسترسی ثانویه میباشد، به ازاء هر قطعه مالکیت یک ورودی با عرض حداکثر 5/3 متر، مجاز است.
10-4 ـ احداث‌هرگونه‌پل‌روی‌جوی‌های‌کنار گذرها به منظور تأمین دسترسی به واحدهای مجاور گذرها بایستی با نظر و موافقت شهرداری انجام گیرد.
11-4 ـ درب ساختمانها نباید در داخل محوطه گذرها باز شود.
12-4 ـ احداث‌هرتعدادپله‌درخارج‌ازحدمالکیت‌وپیاده‌روهاوگذرهاغیرمجاز است.
13-4ـ نصب درب ماشین رو در کلیه پخها ممنوع است. موارد موجود بایستی در زمان بازسازی و نوسازی مسدود شود.
14-4 ـ پیش بینی تعداد واحدهای پارکینگ مورد نیاز در کلیه قطعات مالکیت، با توجه به نوع استفاده‌ای که از آنها به عمل می‌آید و براساس معیارهای پارکینگ طرح تفصیلی برای هر یک از استفاده ها الزامی است. محل ‌یا محلهای‌ مناسب ‌پارکینگ‌ که‌می‌تواندبه‌صورت‌مسقف‌بوده‌و یا در فضای آزاد قطعه مالیکت تأمین شود، بایستی بر روی نقشه‌هائی‌که‌جهت پروانه ساختمانی‌به‌شهرداری‌یاسایرمراجع‌ذیربط ارائه می شود، مشخص شده باشد.
15-4 -محل‌پیش‌بینی‌شده جهت یک واحد پارکینگ بایستی شامل فضائی به ابعاد 5 * 5/2 متر به انضمام‌فضای‌سبز مناسب جهت مسیر حرکت باشد.
16-4 ـ استفاده از حداکثر 20% مساحت کل زمین به منظور پارکینگ غیر سرپوشیده به شرط امکان تحرک اتومبیل و دارا بودن دسترسی مناسب و عدم ضرورت قطع درخت با موافقت شهرداری بلامانع است.
17-4 ـ حداقل عرض درب ورودی پارکینگ 5/2 متر است.
18-4ـ‌ارتفاع‌مجازپارکینگ‌اختصاصی‌درفضاهای‌سرپوشیده حداکثر 25/2 متر است.
تبصره1ـ‌چنانچه‌سطح‌اختصاص‌داده‌شده‌برای محوطه پارکینگ در فضاهای سرپوشیده‌بیش‌از500 متر مربع ‌باشد، حداکثرارتفاع مجاز 60/2 متر خواهد بود.
19-4 ـ در صورت استفاده از رامپ، حداقل ارتفاع آن 95/1 متر است و شیب آن نبایستی از 15% بیشتر باشد.
20-4 ـ حداقل عرض رامپ برای دسترسی به پارکینگ جهت حداکثر 24 اتومبیل 5/3 متر و از 25 اتومبیل بیشتر از 5 متر است. درصورتی که عرض 5 متر در نظر گرفته نشود، پارکینگ باید دارای ورودی و خروجی جداگانه با حداقل عرض 5/3 متر باشد.
21-4 ـ کلیه پارکینگ‌های ساختمانهای عمومی و بانک‌ها بایستی به نحوی باشد که استفاده عموم از آن به سهولت صورت گیرد.
22-4 ـ محدودیتی از نظر تعداد طبقات زیرزمین برای قطعات مالکیت با کاربری پارکینگ وجود ندارد.

5- ضوابط مربوط به محاسبه سطح زیر بنا

1-5 - در صورتیکه از زیر زمین به منظور پارکینگ، تاسیسات موتورخانه، انبار و پناهگاه مورد لزوم بنا استفاده شود، مساحت آن جزء سطح زیربنا منظور نخواهد شد .
2-5 - فضاهای سرپوشیده‌ای که درطبقه همکف، دو گذر عمومی مختلف را به ‌هم ‌متصل‌نموده ‌و توسط ‌مالک ‌برای ‌عبور و مرور عموم‌ به ‌شهرداری ‌واگذار شده‌اندجزء ‌سطح زیربنا محسوب نخواهد شد.
3-5- سطوح‌ایوان‌وبالکن‌درمحاسبه‌سطح‌مجاز زیربنا محاسبه می‌شود .
4-5-حیاط ‌خلوتهائی‌که ‌مساحت ‌آنها 7 متر و بیشتر است جزء زیربنا محاسبه نخواهد شد .
5-5-کلیه عقب نشینی‌ها در طبقه همکف به منظور ایجاد ورودی یا گذر سرپوشیده عمومی درصورتیکه 6/0 ± متر اختلاف سطح با گذر داشته و بدون‌مانع‌متصل‌به‌گذرعمومی باشد جزء سطح زیربنا محسوب نخواهد شد .
6-5- جهت محاسبه عوارض سطح یک واحد پارکینگ 25 مترمربع در نظر گرفته می شود .

-                                                              سایر ضوابط و مقررات عمومی

1-6- استقرار کاربری به غیر از کاربری تعیین شده برای هر قطعه مالکیت ممنوع است ، مگر طبق مقررات مندرج در دفترچه طرح تفصیلی شهر اصفهان .
2-6- جهت تخریب یا احداث بنای جدید یا بنای الحاقی با هرنوع کاربری (مسکونی، تجاری، اداری، نظامی و غیره) و با هرنوع مالکیت (عمومی و خصوصی) و همچنین جهت تغییر عملکرد درون گروهی قطعات مالکیت (بعنوان‌مثال: تغییر سوپرمارکت به معاملات اتومبیل) و همچنین تغییرات اساسی در ساختمانها و نیز تغییر در نمای بناهای واقع در بر خیابانهای با عرض 30 متر و بیشتر بایستی از شهرداری مجوز لازم اخذ شود .
3-6- چنانچه مالک یک قطعه مالکیت واقع در محوطه‌های مسکونی بتواند مدارک لازم مانند جواز کسب ، سند مالکیت رسمی واحد تجاری و یا مدارک رسمی دیگر را که حاکی از وجود واحد تجاری در قطعه مالکیت قبل از ابلاغ این ضوابط باشد،ارائه‌نمایدو بازسازی آنها مغایرتی با طرحهای تفصیلی و سایر طرحهای مصوب نداشته باشد ، استفاده تجاری مستقل و مناسب به اندازه سطح قبلی با رعایت سایر ضوابط و مقررات بلامانع است .
4-6- استفاده‌های مجاز تجاری از قطعات مالکیت با کاربری مسکونی واقع در مجاورت گذرهای اصلی بین محلات ، مسیر پیاده اطراف مادیها ، مراکزمحلات ‌و نواحی ‌وهمچنین قطعات مالکیت باکاربری‌مختلط تجاری-مسکونی‌ پارکینگ ‌با رعایت‌ این‌مجموعه‌ضوابط‌وسایرضوابط‌ومقررات‌مربوطه‌ منوط به موافقت شهرداری است .
5-6-حداکثرارتفاع‌مجاز کرسی واحدهای تجاری 6/0 متر می باشد .
6-6-اختصاص حداقل 6 مترمربع بالکن به‌ازاء هر واحد مسکونی آپارتمانی با مساحت 100 مترمربع و بیشتر و 5/3 مترمربع بازاء واحدهای با مساحت کمتراز 100 مترمربع الزامی‌است،تمامی‌یابخش‌مناسبی از این سطح بایستی در مجاورت ‌آشپزخانه ‌به ‌منظوراستفاده‌درمواقع‌آتش‌سوزی در نظر گرفته شود
7-6-حداقل سطح حیاط خلوت و پاسیو بناهای با تعداد طبقات کمتر از 5 طبقه ، 4% مساحت قطعه مالکیت می‌باشد. حداقل عمق بناهای 1 و2 طبقه، 2 متر، 3 طبقه 5/2 متر و 4 طبقه 3 متر می‌باشد، در رابطه با بناهای بیش از 4 طبقه، سطح و عمق حیاط خلوت‌ها که به هرحال از ارقام مربوط به ساختمانهای چهار طبقه کمتر نخواهد بود، بایستی متناسب با تعداد طبقات،عملکرد و موقعیت حیاط خلوت تعیین شود .
تبصره1-سطح اشغال‌و زیربنای‌قطعات‌مالکیت‌بامساحت70 الی 100 مترمربع با رعایت‌حداکثر ارتفاع‌ مجاز با نظرشهرداری ‌تعیین ‌خواهدشد.درهرصورت‌حداقل10% مساحت ‌قطعه ‌مالکیت ‌بایستی ‌به ‌فضای ‌آزاد اختصاص یابد .
8-6-حداقل مساحت زیربنای مفید یک واحد مسکونی 60مترمربع ، یک‌واحدخدمات‌دفتری50 مترمربع‌ویک‌واحدتجاری18 متر مربع ‌می‌باشد .
9-6- نصب آسانسور در آپارتمانهای پنج طبقه و بالاتر که بایستی در نقشه های معماری نشان داده شده باشد اجباری است. در اینجا پیلوت یک طبقه محسوب می شود. از نظر رعایت موازین ایمنی بایستی از قرار دادن آسانسور در پلکان خودداری به عمل آید.
10-6- در طراحی و اجراء بناهای عمومی و همچنین بناهای مسکونی با چهار سقف و بیشتر بایستی ضوابط و مقررات اداره آتش نشانی و خدمات ایمنی و سایر ضوابط و مقررات ایمنیکه توسط سایر مراجع ذیصلاح ارائه می شود، رعایت گردد.
11-6- احداث پلکان خروج اضطراری(فرار) در فاصله ای مناسب از پلکان اصلی در فضای آزاد و یا مکانهای مناسب و با تعداد مناسب یا مشخصات فنی صحیح طبق استانداردهای مربوطه در بناهای با مشخصات ذیل الزامی می باشد. این پلکان ها بایستی در نقشه هایی که جهت اخذ مجوز به شهرداری ارائه می شود منعکس گردد
- بناهای 6 طبقه و بیشتر و با ارتفاع 5/17 متر و بیشتر
- بناهای 5 طبقه با تعداد 4 واحد مسکونی و بیشتر در هر نقطه
- بناهای 4 طبقه با تعداد 4 واحد مسکونی و بیشتر در هر نقطه
- بناهای 3 طبقه با تعداد 8 واحد مسکونی و بیشتر در هر نقطه
تبصره 1- در بناهای 6 طبقه و کمتر که مساحت هر طبقه حداکثر 300 مترمربع و در هر طبقه حداکثر 3 واحد مسکونی وجود داشته باشد با رعایت مسائل مشرفیت پلکان اصلی می تواند در فضای باز احداث و به عنوان پله خروج اضطراری نیز مورد استفاده قرار گیرد.
12-6- در کلیه بناهای مسکونی 4 طبقه و بیشتر و بناهای تجاری با زیر بنای 700 مترمربع و بیشتر اجراء سیستم لوله کشی و تعبیه مخزن ذخیره آب جهت اطفاء حریق در مجاورت درب ورودی بنا با امکان آبگیری و آبدهی به خودروهای آتش نشانی الزامی است.
13-6- احداث دکمه فشار و یا سنسورهای حرارتی و یا دودی در آشپزخانه مجتمع های مسکونی آپارتمانی الزامی است.
14-6- نصب هرگونه هواکش و کولر گازی در گذرها و در ارتفاع کمتر از 5/2 متر ممنوع می باشد. نصب کولر گازی در طبقات به شرطی که با بکار بردن مصالح ساختمانی به کار رفته در بدنه از دید عموم پنهان گردد بلامانع است.

1- ضوابطی که توسط مهندسین ناظر باید رعایت شود

1-1ـ رعایت بر و کف و ارتفاع ‎مجاز و کلیه ‎موارد مندرج در پروانه ‎ساختمان و نقشه‎های مصوب شهرداری.

2-1ـ رعایت‌نکات‌ایمنی‌به‌هنگام گودبرداری و حفاظت ساختمانهای مجاور.

3-1ـرعایت‌کلیه‌ضوابط‌فنی‌وایستایی‌ومشخصات‌مندرج‌در‌نقشه‌های‌استراکچر.

4-1ـ تکمیل فرم ”گزارش ناظرین“ و تحویل آن به شهرداری ناحیه.

5-1ـ گزارش موارد خلاف به شهرداری بلافاصله بعد از وقوع تخلف.

تبصره ـ هرگاه مهندسین ناظر برخلاف واقع گواهی نمایند یا تخلف را به موقع به شهرداری اعلام نکنند، بسته به نوع تخلف، بر اساس مقررات و مصوبات ”شورای انتظامی“ طبق تبصره 7 قانون ماده صد شهرداریها با مهندسین ناظر برخورد خواهد شد.

تبصرة هفت (مادة صد قانون شهرداری) :

  مهندسان ناظر ساختمانی مکلفند نسبت به عملیات اجرائی ساختمانی که با مسئولیت آنها احداث می‌گردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فنی ضمیمة آن مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان را با پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فنی گواهی نماید. هرگاه مهندس ناظر برخلاف واقع گواهی نماید و یا تخلف را به موقع به شهرداری اعلام نکند و موضوع منتهی به طرح در کمسیون مندرج در تبصرة یک مادة صد قانون شهرداری و صدور رأی برجریمه یا تخریب ساختمان گردد، شهرداری مکلف است مراتب را به نظام معماری و ساختمانی منعکس نماید. شورای انتظامی نظام مذکور موظف است مهندس ناظر را در صورت ثبوت تقصیر برابر قانون نظام معماری و ساختمانی حسب مورد با توجه به اهمیت موضوع شش ماه تا سه سال محرومیت از کار و در صورتی که مجدداًَ مرتکب تخلف شود که منجر به صدور رأی تخریب بوسیلة کمسیون مادة صد گردد به حداکثر مجازات محکوم کند. مراتب محکومیت از طریق شورای انتظامی سازمان نظام معماری و ساختمانی در پروانة اشتغال درج و در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشاراعلام می‌گردد شهرداری مکلف است تا صدور رأی محکومیت به محض وقوف از تخلف مهندس ناظر و ارسال پرونده به کمسیون مادة صد به مدت حداکثر شش ماه از اخذ گواهی امضاء مهندس ناظر مربوطه برای ساختمان جهت پروانة ساختمان شهرداری خودداری نماید. مأموران شهرداری نیز مکلفند در مورد ساختمانها نظارت نمایند و هرگاه از موارد تخلف در پروانه به موقع جلوگیری نکنند و یا در مورد صدور گواهی انطباق ساختمان با پروانه مرتکب تقصیری شوند طبق مقررات قانونی به تخلف آنان رسیدگی می‌شود و در صورتی که عمل ارتکابی مهندسان ناظر و مأموران شهرداری واجد جنبة جزائی هم باشد از این جهت نیز قابل تعقیب خواهندبود.درمواردی‌که شهرداری مکلف به جلوگیری از عملیات ساختمانی است و دستور شهرداری اجرا نشود می‌تواند با استفاده از مأموران اجرائیات خودودرصورت‌لزوم‌مأموران انتظامی برای متوقف ساختن عملیات ساختمانی اقدام نماید.

بخشنامه به مهندسان ناظر بر اجرای پروژه‌های ساختمانی

موضوع:مقررات‌ملی‌ساختمان ‌ونظارت بر حسن اجرای کامل مباحث مختلف

به‌استنادنامه‌شماره2071/8/101مورخ20/2/82 سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان و براساس مبحث سیزدهم و 12-2-2 مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ناظر براجرای پروژه‌های ساختمانی نسبت به رعایت اصول ایمنی ناشی از برق گرفتگی و اجرای اصول تأسیسات برقی مسئول می باشند .

براساس‌بند12-9-2 مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ناظر براجرای ‌پروژه‌های  ساختمانی  ملزم  به رعایت ایمنی ساختمانهای مجاور در هنگام گودبرداری و خاکبرداری می باشند  .

از تاریخ 21/8/81 رعایت استاندارد بسیاری از مصالح از جمله شن و ماسه به صورت الزامی در آمده است و براساس بند 5-2-3 مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ناظر بر اجرای پروژه‌های ساختمانی نسبت به رعایت و به کارگیری مصالح مرغوب و استاندارد مسئول می باشند .

به استناد نامه شماره40490/8/101مورخ19/12/81 ریاست محترم سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان و براساس فصل 17-7 مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان ، مهندسان ‹‹ طراح و ناظر ›› نسبت به رعایت قطر مناسب و اجرای صحیح دودکش‌ها و روشهای تأمین هوای لازم برای احتراق و تهویه مسئول می باشند .

براساس بند 9-1-11-8 مبحث‌نهم‌مقررات‌ملی‌ساختمان،مهندسان‌ناظرو طراح ‌ملزم ‌به‌ رعایت ‌مقررات‌ مربوط‌به‌عبور‌لوله‌هاومجراهای‌مدفون‌دربتن‌میباشند

براساس‌ماده 7 آئین‌نامه‌حفاظتی‌کارگاههای ساختمانی هرگاه مهندسان ناظر در ارتباط با نحوه اجرای عملیات ساختمانی ایراداتی مشاهده نمایند که احتمال خطر وقوع حادثه را در برداشته باشد باید فوراّ مراتب را همراه با راهنمائیها و دستورالعملهای لازم کتباّ به کارفرما یا کارفرمایان مربوطه اطلاع داده و رونوشت آن را به واحد کار و امور اجتماعی محل و مرجع صدور پروانه ساختمان تسلیم نمایند .

کارفرما موظف است فوراّ کار را در تمام یا قسمتی از کارگاه که مورد ایراد و اعلام خطر واقع شده ، متوقف و کارگران را  از محل خطر دور و اقدامات مقتضی در مورد رفع خطر بعمل آورد .

مهندسان‹‹ناظروطراح›› موظف ‌به ‌رعایت ‌موارد فوق ‌بوده ‌و در صورت ‌مشاهده ‌هرگونه ‌تخلفی ‌باید مراتب ‌را به ‌صورت ‌کتبی ‌به ‌کارفرمای ‌مربوطه ‌ابلاغ ‌و یک ‌نسخه ‌از آن ‌به ‌شهرداری منطقه و یک نسخه را به سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ارسال نمایند.

- ضوابط و مقرراتی که مالک ملزم به رعایت آنها می باشد.

1-2- مالک مکلف است کارهای گودبرداری ساختمان را زودتر از ساعت 7 صبح شروع نکند .

2-2- مالک ملزم می‌باشد خاکهای مازاد و اضافات مصالح ساختمانی و نخاله‌ها را فقط در محلی که شهرداری تعیین نموده است تخلیه نماید .

3-2- مالک مکلف است در هنگام تخلیه مصالح ساختمانی از نوع تیرآهن یا آجرکه هنگام تخلیه ایجاد سروصدا می‌نماید با استفاده از ابزار مخصوص از ایجاد مزاحمت برای همسایگان خودداری نماید .

4-2- مالک مکلف است در هنگام اجرای عملیات ساختمانی دقت کافی و لازم را بنماید تا ضمن استفاده از ماشین آلات سنگین و بالابر باعث قطع سیمهای برق یا مخابراتی نشود و در صورت قطع آنها می بایست مراتب را سریعا" به مراجع ذیربط اطلاع داده و با تقبل هزینه های مربوطه نسبت به رفع اشکالات اقدام لازم را بعمل آورد.

5-2- هر ساختمان جدید در کلیه قسمتها باید به طریقی بنا شود که در هیچ مورد موجبات خطر برای کارگران و همسایگان و یا اشخاصی که از گذرهای مجاور عبور می نماید را فراهم نیاورد .

6-2-نصب حصار موقت درگذرهای همگانی در کارگاههای ساختمانی اجباری است و حصار مزبور نباید حداکثر بیش از دو متر از عرض گذر را اشغال کند مگر با اجازه شهرداری .

7-2- کلیه قسمتهای ساختمان که تشکیل پرتگاه می‌دهند می‌بایست به وسیله جان پناه یا نرده محافظت گردند ارتفاع جان پناه یا نرده نامبرده نباید از 80 سانتیمتر کمتر باشد .

8-2- به منظور جلوگیری از خراب شدن آسفالت سطح معابر بر اثر قراردادن دیگهای پخت قیر و آسفالت به طور مستقیم بر روی آنها کارفرما مکلف است از صفحات فلزی بزرگ برای این کار استفاده نماید .

9-2- در هنگام حفاری و خاکبرداری با عمق بیش از یک متر که خطر ریزش یا لغزش دیواره وجود داشته باشد باید تحکیم و تثبیت آن به وسیله شمع، سپری، چوب بست و یا استفاده از روشهای دیگر انجام شود مگر اینکه شیب دیواره از زاویه اصطکاک داخلی کوچکتر باشد .

10-2- نسبت به حفظ فضای موجود در حیاط ملک و یا در پیاده رو نهایت سعی خود را مبذول نماید و از ریختن مصالح و یا نخاله‌های ساختمان و یا قطع آنها بدون مجوز شهرداری جلوگیری نماید .

11-2- در هنگام کاشت گیاهان مناسب در جلوی درب ورودی منازل در پیاده روها از انواع مناسب استفاده نماید و مثلا از کاشت درختان با شاخ برگهای تیغ‌دار و یا صمغ‌دار که باعث اذیت عابرین و یا کثیف نمودن سطوح سواره و یا پیاده می شود خودداری نماید .

12-2-جهت‌استفاده‌کارگران،سرویسهای‌بهداشتی ‌شامل‌ توالت‌ و دستشوئی احداث ‌و نسبت ‌به ‌نصب ‌جعبه‌ کمکهای‌ اولیه‌درمحل‌مناسب‌و قابل دسترسی اقدام نماید .که از دوباب مغازه 10 باب مغازه یک توالت برای استفاده بسازند .

13-2-  در تمام مدت اجرای عملیات ساختمانی تا هنگام اتمام آن نمای ‌ساختمان‌را به منظور حفظ سیمای شهری با لوازم مناسب بپوشاند .

چنانچه مالک در نمای ساختمان خود از سنگهای ساختمانی مخصوص نما با عرض بیش از 7 سانتیمتر استفاده نماید به منظور جلوگیری از کنده شدن و سقوط آنها بر سرعابرین مکلف است با انجام تمهیدات لازم از قبیل نصب توریهای فلزی و یا اسکوپ کردن در هنگام اجراء و یا رول پلاک نمودن سنگها از سقوط احتمالی آنها جلوگیری نماید .

در رابطه با نماسازی ساختمان (نماهای اصلی و جانبی قابل رویت از معابر) مالک مکلف به رعایت مصوبه مورخ 28/8/69 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و سایر ضوابط شهرداری محل می باشد

دودکش‌ها باید با مصالح ساختمانی ساخته شده و حداقل 70 سانتیمتر از روی‌بام بالاتر باشند و در مورد بامهای شیروانی یا سقف شیبدار سردودکش نبایدازتیغه فوقانی شیروانی یا سطح شیبدار پائین‌تر باشد و فاصله دودکش از نمای ساختمان نباید کمتر از یک متر باشد .

درب‌های‌ورودی‌ساختمان‌نبایدبه‌طرف‌بیرون‌ساختمان(داخل‌گذر) باز شوند .

در و پنجره‌هایی که متصل به دیوار خانه‌های مجاور است باید حداقل 70/1 متر از کف اطاق بالاتر باشد و هیچ ساختمانی نمی‌تواند رو به عمارت مجاوربالکن‌داشته‌باشد مگر آنکه فاصله کافی به تشخیص شهرداری باشد .

شیشه‌ای اطاق، آشپزخانه، توالت و یا حمام‌هائی‌که مشرف به گذرهستند باید از نوع شیشه‌ای مات باشند .

مالک مکلف است پس از اتمام عملیات ساختمانی پیاده رو را به صورت اولیه نوسازی نماید .

14-2- حتی الامکان در هنگام پیاده‌روسازی جلوی درب منزل (در نواحی که دارای شیب نسبتا" زیادی می‌باشد) از تعبیه پله خودداری نموده و به طورکلی ‌پیاده‌روها به ‌طور پیوسته باشد تا سبب بروز مشکلات در تردد عابرین در هنگام شب و یا معلولین با صندلی چرخدار و عصا نگردد .

15-2-درهنگام‌تعبیه‌شیرفلکه‌آب‌ویاتأسیسات‌مربوط‌به‌گازشهری‌رعایت نکات ایمنی‌وفاصله‌های‌لازم‌رابنمایدتا از پاگیر یا سرگیر بودن آن جلوگیری نماید .

16-2- مالکین واحدهای تجاری در برگذرهای عمومی در هنگام نصب تابلوهای تبلیغاتی و یا احداث ویترین و یا محوطه سازی جلوی درب واحدهای تجاری باید از ضوابط و مقررات مربوط به هریک از موارد فوق که توسط شهرداری تعیین و ابلاغ گردیده تبعیت نماید .

17-2- مالک باید نسبت به نصب صندوق پستی اقدام نماید.

18-2- در هنگام تخریب و بازسازی ساختمان جهت قطع گاز و جابجایی علمک گاز شخصاً اقدام ننماید. این امر باید توسط شرکت گاز صورت پذیرد.

ضوابط پیلوت و زیرزمین

1-3-در کلیه‌ کاربریها، حداکثر سطح ‌زیرزمین ‌معادل‌سطح ‌اشغال در طبقه همکف به ‌اضافه ایوان با مساحت متعارف (حداکثر10درصدسطح‌اشغال) می‌باشد .
2-3- احداث‌زیرزمین‌خارج ‌از حد مالکیت و در زیر گذرها مجاز نمی باشد .
3-3- زیرزمین بایستی مستقیما" از داخل قطعه مالکیت به طبقات بالا دسترسی داشته باشد .
4-3-درنظرگرفتن حداکثر یک واحد مسکونی در محوطه پیلوت، صرفنظر از کد کف‌ واحد مذکور، با مساحت ‌حداکثر یک صدمتر مربع، درتمامی پروانه‌های ساختمانی و در صورت دارا بودن کلیه شرایط ذیل ، با اخذ عوارض متعلقه بلامانع بوده و هزینه تراکم به واحد مسکونی مذکور تعلق نخواهدگرفت:
1-4-3- اجرای واحد فوق در سطح اشغال مجاز قطعه مالکیت .
2-4-3- تأمین کامل پارکینگ موردنیاز کل ساختمان براساس معیارهای طرح تفصیلی .
3-4-3- همسطح بودن پیلوت مذکور با گذر ارتباطی و عدم شکستگی در سقف پیلوت(درصورت استفاده از محوطه پیلوت به عنوان پارکینگ ، ارتفاع سقف ‌اجرا شده ‌نهائی ‌پارکینگ ‌مطابق ‌با ضوابط ‌طرح‌ تفصیلی ‌بایستی‌حداکثر 25/2 متر و برای فضای پیلوت بیش از 500 مترمربع ، حداکثر 60/2 متر باشد ) .